تحقیقات نشان داده‌اند طی سال‌های اخیر، مصرف قلیان بین نوجوانان حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است.

بسیاری بر این باورند که چون دود قلیان از فیلتر آب میگذرد، ضررش کمتر از سیگار است.

البته میزان نیکوتین و قطران قلیان کمتر از سیگار است اما مصرف یک نخ سیگار به طور متوسط به بیست پُک و مصرف قلیان به طور متوسط به حدود دویست پُک نیاز دارد. بنابراین میزان دودی که با هر وعده قلیان کشیدن وارد ریه می‌شود، برابر با دود ۱۸۰ نخ سیگار است.

باور غلط دیگر درباره‌ی نوع توتون است. توتون‌های فرآوری شده و طعم‌دار (برخلاف آن چه روی بسته های شان نوشته شده) خطرناک‌تر از نوع طبیعی آن است، اما هر دو نوع آنها شامل نیکوتین، مونواکسیدکربن و قطران هستند.

تحقیقات دانشگاه اردن نشان داده قلیان شامل ذرات فلزی سنگین و حتی اورانیوم است که در طولانی مدت از مسیر ریه به دیگر نقاط بدن می رود و تومور سرطانی ایجاد می‌کند. مصرف قلیان همچنین می‌تواند موجب ایجاد سرطان دهان، مری و ریه شود.

برخلاف تصور، مصرف قلیان هم مثل دیگر مخدرها می‌تواند اعتیادآور باشد و طبق تحقیقات، حدود ۵۶ درصد مصرف کننده‌ها نتوانسته‌اند آن را ترک کنند.

معتادان در زمان پاکی و مخصوصاً اوایل دوران بهبودی درگیر مثلثی می شوند که ما آن را به نام مثلث خود مشغولی می شناسیم.
سه ضلع این مثلث عبارت است از :
ترس،
رنجش،
گناه.
معتادان یا همیشه در حال نگرانی و ترس از آینده و اتفاقاتی که رخ نداده هستند، یا نسبت به دیگران رنجش و دلخوری دارند، و یا در اثر رفتارهای گذشته خود احساس شرم و گناه را یدک می کشند.
لازمه تداوم بهبودی، خارج شدن از مثلث خود مشغولی است.

معتادان افرادی هستند که توانایی به تعویق انداختن تمایلات شان بسیار ضعیف و یا حتی صفر است.

برای اینکه بتوانیم در درمان اعتیاد بیشتر موفق باشیم لازم است شناخت بیشتری در خصوص افکار معتادان پیدا کنیم و سپس آن را برطرف نماییم، در غیر این صورت زندگی بدون مواد برای افراد در حال بهبودی بسیار سخت می گردد.

♦️ قربانی شدن.

دردناک ترین مرحله جهت بخشیدن خود و دیگران احساس قربانی شدن است. این مورد هم در مصرف کنندگان مواد دیده می شود و هم در خانواده ها.
در مرحله ی قربانی شدن، هرچه بگوییم منفی و مخرب است. ممکن است احساس تنهایی، خستگی، احساس گناه، از دست دادن کنترل و سوء ظن موجب به وجود آمدن این احساس شوند.
-نشانه های قربانی شدن؛ ضعیف، درمانده، محتاج و هراسیده یا احساس دوست نداشته شدن، حالت تدافعی به خود گرفتن، انتظار کمی از خود داشتن، کمبود عزت نفس، خودکشی های سیستماتیک (پرخوری، سیگار، قرص و ... )
در مرحله ی قربانی شدن از هر چه فرار کنیم به آن گرفتار می شویم. مثل طرد شدن، ترک شدن و مورد انتقاد قرار گرفتن.
-رفتارهای قربانی؛ شکایت از شرایط موجود بدون هیچ اقدامی، خودداری از ابراز وجود، بی اندازه حساس بودن، پرخاشگری، حمله به همه چیز جز مشکل اصلی، عذر و بهانه آوردن، توجیه کارها و رفتارهای مخرب، سر را پایین انداختن، شب زنده داری و ...

- این احساس مخرب ( قربانی شدن ) باید در بیماران اعتیادی و خانواده های آنان تشخیص داده شده و برطرف گردد.

▪️مرحله پیش تامل (Precontemplation)

افراد در این مرحله مصرف کنندگانی راضی هستند که راجع به مصرفشان نگرانی نشان نمی دهند. برای این گروه مزایا و جوانب مثبت هدف بر جنبه های منفی آن غلبه دارد. این افراد یا بر مضر بودن رفتارشان باور ندارند و یا آن را انکار می کنند.

▪️مرحله تامل.
(Contemplation)

این بیماران در مورد مصرف مواد دودل هستند، از مصرف لذت می برند اما متوجه هستند که این مصرف مشکلاتی ایجاد کرده و برای آن بهایی پرداخت می شود. این گروه دوست دارند مشکلات حل شود، اما مصرف ادامه یابد.

▪️مرحله عمل.
(Action)

این گروه از بیماران تصمیم گرفته اند تغییری در رفتار متداول خویش یا به صورت کاهش مصرف و یا ترک ایجاد کنند. آنها باور کرده اند که باید در مصرف مواد تغییری ایجاد شود.

▪️مرحله نگهداری.
(Maintenance)

این گروه رفتار مصرف مواد را با موفقیت تغییر داده اند و این تغییر را برای چنان مدتی ادامه داده اند که دیگر خود را در رده مصرف کنندگان سابق طبقه بندی می کنند. رسیدن به این مرحله نیازمند زمان است و احتمالا تنها پس از ۱۲ الی ۱۸ ماه عمل امکان پذیر می شود.

▪️مرحله عود.
(Relapse)

بسیاری از کسانی که تصمیم به قدم نهادن به مرحله عمل می گیرند، تغییر نظر می دهند و به مصرف قبلی خود بر می گردند. پس از عود آنها به یکی از مراحل قبلی بر می گردند .

1- پودر سفید رنگ (در مواردی پودر خاکستری) که از مورفین (که از گیاه خشخاش بدست می آید) ساخته می شود (دی استیل مورفین) و یک ماده مخدر بسیار قوی می باشد .
2- پودر هرویین از سفید تا خاکستری تیره به رنگ های مختلف فروخته می شود و علت آن هم مخلوط کردن آن با مواد مختلف مثل شکر ، پودر شیر ، نشاسته ، یا سم هایی مثل استریکنین یا ... می باشد .
3- در کشورمان قاچاقچیان با ترکیب هرویین و کدیین ، شکل هرویین را تغییر داده و جذب مورفین آن را بیشتر کرده اند و با نام کراک آن را توزیع می نمایند .کراک گاهی با نام کریستال بفروش می رسد . در کراک جذب مورفین بیشتر از هرویین است . (البته در خارج از ایران به کوکایین قلیایی کراک گفته می شود). کراک به شکل بلورهای کرم رنگ است و برای تدخین به سر سوزن زده می شوند.
4- هرویین با نام های خیابانی متفاوتی مثل : دوا ، کراک ، هرویین ارومیه ، کریستال و ... بفروش می رسد .
5 - بعد از مدتی مصرف به شکل تدخین یا انفیه ، در صورتی که فرد از لحاظ مالی توانایی تهیه هرویین را نداشته باشد یا دیگر مصرف به شکل تدخین و انفیه ایجاد سرخوشی لازم برای آن ها را نکند ، به تزریق روی می آورند.
6- تزریق باعث بسته شدن رگ ها ، بالا رفتن احتمال ابتلا به ایدز ، هپاتیت مزمن ( B یا C ، ) عفونت های پوستی و ... می شود .
7- هرویین به شکل پودرهای سفید رنگ ( یا گاهی خاکستری تا قهوه ای و با نام های خیابانی متنوع مثل دوا کرک هرویین ارومیه کریستال و ....) در کیسه های نایلونی کوچک به فروش می رسد و با ورق های آلومینیومی و فویل ها که زیرش فندک روشن می شود ، تدخین می گردند . با هرویین و همینطور تریاک و شیره مواد مختلفی مخلوط می شود این مواد از شکر ، پودر شیر تا مواد سمی مثل استریکنین یا سرب ( برای سنگین شدن ) و آب بینی خشک شده می باشند .که عوارض این مواد ناخالصی خود مشکلات جداگانه ای برای بیمار ایجاد می کنند .

ترامادول یک ماده ضد درد برای درد های حاد یا مزمن با شدت متوسط تا نسبتا شدید است که تاثیر مستقیم خود را بر سیستم اعصاب مرکزی( مغز و نخاع ) می گذارد. این ماده در ایران به صورت کپسول های 50 و 100 میلی گرم و آمپول های   1و 2  میلی گرم تولید می شود.ترامادول پس از مصرف خوراکی به سرعت جذب می شود و اثر ضد درد آن در حالت خوارکی بعد از 2 تا 3 ساعت به حداکثر می رسد  و تا 6 ساعت ادامه پیدا می کند. مصرف همزمان این ماده با مشروبات الکلی، تریاک و مشتقات آن و همچنین داروهای آرامبخش نظیر اگزازپام، دیازپام، لورازپام و ..... بسیار خطرناک است چرا که سبب کاهش شدید اعمال و کنشهای مغز و تنفس طبیعی می گردد.
ترامادول می تواند سبب وابستگی و اعتیاد شود.همانند سایر مواد ترامادول نیز سبب بروز اشتیاق و تمایل روانی و ایجاد حالت تحمل یعنی نوعی اجبار به افزایش میزان ماده جهت رسیدن به حالت نشئگی، می شود.اگر فرد مصرف کننده این ماده به یک باره مصرف آن را قطع کند، در وی عالیم جسمی و روانی محرومیت از ماده (که نشان دهنده اعتیاد فرد به ترامادول می باشد ) بروز می کند. این علائم عبارتند از :
 اضطراب
 عرق کردن
 بی خوابی

درد اندام

حالت تهوع

لرزش

اسهال و گاهی توهم

میل به کنترل معتاد در مسئله ی اعتیادش از جانب خانواده، به مرور زمان باعث می شود تا آنها سعی کنند که تمام جنبه های زندگی معتاد، از جمله برنامه های درمانی، امور مالی، مسکن، شغل، روابط، تغذیه، ورزش، سلامت، نظافت، پوشاک، سرگرمی ها، دیدگاه ها، ارزش ها و حتی احساسات او را تحت کنترل خود درآورند. اعضای خانواده معتقدند که اگر بتوانند کاری کنند تا معتاد درست رفتار کند و در شرایط مناسبی قرار گیرد، آنگاه می توانند اعتیاد او را از بین ببرند. بنابر این آنها آماده اند تا از هر وسیله ای که در اختیار دارند استفاده کنند تا معتاد را به انجام طرح ها و نقشه های خود وادار نمایند و کاری کنند تا او اعتیاد خود را کنار بگذارد.
موارد زیر برخی از روش های بسیار غلطی است که خانواده ها استفاده می کنند.

▪️شرمنده کردن: اگر مرا دوست داشتی، این کار را نمی کردی.

▪️تهدید: اگر این کار را نکنی، تو را از خانه بیرون می کنم.

▪️احساس گناه دادن: تو واقعا نفرت انگیز هستی، چطور می توانی خودت را تحمل کنی؟

▪️رشوه: اگر این کار را برای من انجام دهی، فلان مبلغ پول به تو می دهم.

▪️خشم: من از تو متنفرم، دیگر نمی خواهم تو را ببینم.

جلب ترحم: تو قلب مرا شکستی.

استدلال : اگر به جای پرداخت هزینه هایت، مواد بخری، در آخر آواره و بی خانمان می شوی.

کمپ ترک اعتیاد و سخنی کوتاه با خانواده های عزیز :

کوچک ترین نشانه ی بی صبری و ترس شما ( خانواده ) ممکن است شانس بهبودی اعتیاد در عزیزانتان را کاهش دهد و فرد رفتار شما را دستاویزی برای مصرف مواد قرار دهد.
هرگز نخواهید او را تحت نظر و کنترل بگیرید یا در کارش تفحص کنید. هیچ گاه خود و یا بیمارتان را سرزنش نکنید.

وقتی سعی می کنیم معتادان را متقاعد کنیم که طرز تفکرشان اشتباه است، به این می ماند که به کسی بگوییم اعتقادش به قانون جاذبه ی زمین توهمی بیش نیست. سخت بی فایده است اگر از کسی با تفکر اعتیادی انتظار داشته باشیم که برداشت خود را رها کند و به جایش برداشت ما را بپذیرد. پوچ انگاری و ناامیدی، نشانه ی بارز طرز فکر معتادوار است و هدفی جز تشویق فرد به ادامه مصرف مواد ندارد.

عجول بودن در درمان اعتیاد هم در مورد فرد بیمار و هم خانواده ها، فاجعه ساز خواهد بود.
درمان در اعتیاد نیاز به زمان، صبر، کار گروهی، آموزش، گاهی اوقات درمان های دارویی، شناخت بیماری، آزمون و خطا، فرصت اشتباه، پذیرش بیماری، و ... دارد.
اگر در درمان اعتیاد به دنبال کلیدی هستیم که با زدن آن همه مشکلات به یک باره حل شود، کاملا در اشتباه هستیم.

در این مطلب از مقالات کمپ ترک اعتیاد در ارتباط با توجیه های افرادی که دوباره به سمت مصرف مواد مخدر رو می آورند صحبت خواهیم کرد. این توجیه ها عبارتند از :

- همسرم از من جدا شد. دیگر دلیلی ندارد که پاک بمانم.

- نابود شدم، تمام نقشه ها و آرزوهایم بر باد شد. چاره ای ندارم غیر از مصرف مواد.

- کارم از دستم رفت، بیکار شدم. چرا مصرف نکنم ؟

- یکی از بستگانم فوت کرده. نمی توانم تحمل کنم. باید مصرف کنم تا آرام بشوم.

توجیه مصرف برای کاربردهای خاص

● دارم چاق می شوم، باید شیشه بکشم تا لاغر شوم.

● حال و حوصله ندارم. اگر مواد مصرف کنم حالم بهتر می شود و بهتر می توانم کار کنم.

● مواد که مصرف میکنم، خجالتم از بین می رود و راحت تر می توانم با مردم برخورد کنم.

● سکس بدون مواد ( خصوصاً شیشه ) اصلاً لذتی ندارد.

از تجربیات درمانی کمپ ترک اعتیاد می توان به تقسیم بندی زیر اشاره کرد:

مصرف کنندگان مواد در دوران درمان و بهبودی تقریباً به دو دسته تقسیم می شوند. ۱- معتادانی که بر روی خود متمرکز هستند؛ این افراد توقعی از اطرافیان خود ندارند، به دنبال پیدا کردن مقصر برای مشکلات خودشان نیستد و بیماری خود را کاملاً پذیرفته اند.
۲ - معتادانی که در دوران درمان به جای تمرکز بر خود و بهبودی خود، به دنبال تغییر دادن سبک زندگی و تفکر اطرافیان هستند، آنان باعث و بانی تمام مشکلات خود را اطرافیان و خانواده می دانند، تغییر کردن ببرای شان سخت است، عجول هستند و در نهایت حال خوبی در درمان ندارند و احتمال برگشت به مصرف مواد شان نسبت به گروه اول چندین برابر است.