فردی که می خواهد به بیمار اعتیاد کمک کند باید تبحر داشته باشد. ضروری است پدر و مادرها و همسران، بیماری اعتیاد را بشناسند تا بتوانند به طور موثر عمل کنند. همانگونه که تعمیر یک ماشین نیازمند به تخصص مکانیک است، به همین نحو هم افراد باید یاد بگیرند چطور با بیمار خود راجع به مواد و درمان صحبت کنند و از مشاورین کمپ ترک اعتیاد یا درمانگران راهنمایی بگیرند.
اکثر خانواده ها به سبب نا آگاهی از اعتیاد، می خواهند خودشان به نحوی موضوع را حل و فصل کنند و پنهان کاری هم می کنند که کسی نفهمد فرزند یا همسرش مواد مصرف می کند. در نتیجه نمی خواهند از کسی کمک بگیرند، خودشان هم بیمار می شوند و مشکل را پیچیده تر می کنند. به همین دلیل ضرورت دارد که اطرافیان دلسوز، کمک کردن به فرد معتاد را یاد بگیرند.

لازم به ذکر است اگر خانواده یا دوستان معتاد سعی کنند با شکستن دیوار دفاعی یا معاشرت با او نزدیکش شوند، فرد معتاد ممکن است آشفته شود و دیوار دفاعی اش را محکم تر کند.

میل به کنترل معتاد در مسئله ی اعتیادش از جانب خانواده، به مرور زمان باعث می شود تا آنها سعی کنند که تمام جنبه های زندگی معتاد، از جمله برنامه های درمانی، امور مالی، مسکن، شغل، روابط، تغذیه، ورزش، سلامت، نظافت، پوشاک، سرگرمی ها، دیدگاه ها، ارزش ها و حتی احساسات او را تحت کنترل خود درآورند. اعضای خانواده معتقدند که اگر بتوانند کاری کنند تا معتاد درست رفتار کند و در شرایط مناسبی قرار گیرد، آنگاه می توانند اعتیاد او را از بین ببرند. بنابر این آنها آماده اند تا از هر وسیله ای که در اختیار دارند استفاده کنند تا معتاد را به انجام طرح ها و نقشه های خود وادار نمایند و کاری کنند تا او اعتیاد خود را کنار بگذارد.
موارد زیر برخی از روش های بسیار غلطی است که خانواده ها استفاده می کنند.

▪️شرمنده کردن: اگر مرا دوست داشتی، این کار را نمی کردی.

▪️تهدید: اگر این کار را نکنی، تو را از خانه بیرون می کنم.

▪️احساس گناه دادن: تو واقعا نفرت انگیز هستی، چطور می توانی خودت را تحمل کنی؟

▪️رشوه: اگر این کار را برای من انجام دهی، فلان مبلغ پول به تو می دهم.

▪️خشم: من از تو متنفرم، دیگر نمی خواهم تو را ببینم.

جلب ترحم: تو قلب مرا شکستی.

استدلال : اگر به جای پرداخت هزینه هایت، مواد بخری، در آخر آواره و بی خانمان می شوی.

1- در صورتی که مصرف مواد مخدر ( بعد از مدتی مصرف مزمن) قطع شود یا کاهش یابد یا به اندازه کافی بالا برده نشود ، علائم محرومیت و ناراحتی هایی ایجاد می شود .
2- اعتیاد به مواد مخدر وقتی ایجاد می شود که قطع مواد مخدر ایجاد ناراحتی نماید و به علت وسوسه ،افراد حتی هنگامی که به علت عوارض منفی مصرف تلاش می نمایند تا دیگر مصرف نکنند ، موفق نمی شوند.
3- علائم محرومیت قطع مواد مخدر اگر بیماری زمینه ای یا حاملگی وجود نداشته باشد ، نمی تواند باعث مرگ شود و بعد از حدود 7 الی 21 روز بسته به نوع ماده مصرفی می تواند قسمت عمده آن بهبود یابد.

-علائم محرومیت ناشی از قطع یا کاهش مواد مخدر

1- در صورت قطع یا کاهش مصرف مواد مخدر در یک فرد وابسته به آن ، علائم محرومیت و ناراحتی های زیر ایجاد می شوند :
تعریق ، اشک ریزش ، آبریزش بینی ، تهوع ،استفراغ ، کرامپ شکمی ، خمیازه ( ناشی از پر کاری بخشی از مغز به نام لوکوس سرولوس ) ، درد عضلانی ، بی قراری ، بی حالی ، وسوسه مصرف ، بی خوابی ، سیخ شدن موها ، لرز ( که ربطی به لوکوس سرولوس ندارد ) .
2- اوج علائم محرومیت در قطع هرویین و کراک از روز اول و اوایل روز دوم است . در قطع تریاک روز دوم و سوم و در قطع شیره ، متادون و بوپره نورفین ( تمجیزک ) روز سوم و چهارم است .
3- مدت علائم در قطع هرویین و کراک 7 تا 11 روز ؛ در قطع تریاک 7 تا 14 روز( بطور متوسط 11 روز) ؛ در قطع شیره ، متادون و بوپره نورفین 11 تا 21 روز ( بطور متوسط 14 روز ) است .
4- بعد از اتمام مدت علائم محرومیت ، اغلب علائم از بین می روند ولی برخی ناراحتی ها تا ماهها بعد از قطع مصرف ادامه می یابند که به آن ها علائم محرومیت طول کشیده می گویند و شامل درد گاه به گاه ، تعریق ، بی قراری ، بی حالی ، بی خوابی و وسوسه است .