ترک اعتیاد برای فرد معتاد، یعنی آمادگی برای رویارویی با مشکلات بدون تکیه بر مواد. یعنی آمادگی برای پذیرش اشتباهات گذشته و قبول مسئولیت های جدید؛ یعنی رها کردن زندگی، هویت و دوستان پیشین و قدم نهادن در یک دنیای ناشناخته؛ یعنی وداع همیشگی با رفتارهای قبل و جایگزین نمودن رفتارهای جدید به جای آنها.

به دلیل وجود این موانع، برای بسیاری از معتادان ترسِ کنار گذاشتن مواد بیشتر از ترسِ مردن است. اما با این همه، دیر یا زود اکثر آنها تصمیم می گیرند که اعتیاد خود را کنار بگذارند .

متخصصین کمپ ترک اعتیاد همیشه اظهار داشته اند که معمولاً در یک سال اول ترک، احتمال عود بسیار بالا است و به تدریج کمتر می شود. به افراد در حال بهبودی توصیه می شود که به هیچ وجه خود را در موقعیت های استرس آمیز قرار ندهید؛ از دعوا، مجادله، خستگی، کار سنگین، تنهایی، گرسنگی، زیاده روی در مسایل جنسی و ارتباط با دوستان سابق (مصرف کنندگان مواد) برحذر باشید.

از آنجایی که هنوز مکانیسم سازگاری زیستی _ روانی شما کاملاً تثبیت نشده اند و این کار در طی زمان و با کسب تجارب جدید شکل می گیرد، لذا توصیه می شود در طی یک سال اول دوران ترک، از بهبودی خود بیشتر مراقبت کنید.

بر طبق نظریه شناخت درمانی کمپ ترک اعتیاد، بسیاری از معتادان ویژگیهایی دارند که آنها را در معرض اعتیاد قرار داده است. این ویژگیها عبارتند از :

۱ - حساسیت بیش از حد به احساسات ناخوشایند خود و دیگران.

۲ - کمبود انگیزه برای کنترل رفتار.

۳ - تکانشگری ( impulsivity )

۴ - هیجان طلبی ، بی حوصلگی و تحمل پایین

۵ - آستانه پایین تحمل ناکامیها.

۶ - نداشتن روشهای مورد قبول اجتماع جهت کسب لذت.

۷ - احساس ناامیدی در مورد رسیدن به اهداف.

مراسم شب احیا با حضور بچه‌های مراکز گروه درمانی امید (کمپ ترک اعتیاد ) به اتفاق مدیران در کنار قطعه‌ شهدا و پخش نذری

علی جان
می روی با فرق خونین
پیش بازوی کبود
شهر بی زهرا که مولا!
قابل ماندن نبود

مراسم شب احیا با حضور بچه‌های مراکز گروه درمانی امید (کمپ ترک اعتیاد ) به اتفاق مدیران در کنار قطعه‌ شهدا و پخش نذری

علی جان
می روی با فرق خونین
پیش بازوی کبود
شهر بی زهرا که مولا!
قابل ماندن نبود

کمپ ترک اعتیاد و بررسی دام های ارتباطی :

1- افراد خانواده معتادان اغلب احساس گناه ، خشم ، صدمه دیده گی دارند و برخورد منفی دارند .
2- این احساسات می تواند به طور جدی در ارتباط اعضای خانواده تاثیر گذاشته و باعث ایجاد الگوهای رفتاری منفی به صورت خود به خودی تبدیل شود .
3- اولین قدم مهم در بهبودی روابط با خانواده این است که مهارت های مثبت بهبودی را درک کنند .
4- این جلسه با تمرکز بر دام های ارتباطی ( آداب ارتباطی که غیر سازنده هستند ) و شیوه های لازم برای بهبود ارتباطات خانواده دارد .
5- توجه داشتن به مسایل ارتباطی و یادگیری شیوه های جدید به خانواده کمک می کند که روابطشان را بهبود بخشند .
6- عملکرد شفاف و مثبت به خانواده امکان افزایش اعتماد به نفس و ایجاد روابطی بر مبنای تعهد به وجود می آورد .
7- بهبودی برای افراد معتاد و هم برای اعضای خانواده اش روند سخت و دشواری است .
8- افکار مثبت و اعتماد اعضای خانواده به هر شخص در روند بهبودی پشتیبان اوست .
9- چگونه ارتباط بهبود یافته می تواند به بازسازی روابط خانوادگی شما بیانجامد .
10- در مسیر بهبودی چه تغییراتی در روابط شما در خانواده ایجاد شده است .

چرا کلمات با اهمیت هستند؟ چه تفاوتی بوجود می آید که سخنی چگونه گفته شود؟ چگونه ممکن است که شنونده کلامی متفاوت از آن چه گوینده منظورش بوده ، برداشت کند ؟
افراد خانواده معتادان اغلب احساس گناه ، خشم ، صدمه دیدگی دارند و برخورد منفی دارند .این احساسات می تواند به طور جدی در ارتباط اعضای خانواده تاثیر گذاشته و باعث ایجاد الگوهای رفتاری منفی به صورت خود به خودی تبدیل شود . تغییر دادن این الگوهای رفتاری برای اعضای خانواده سخت و دشوار است . گام های ترسناکی که باید آن ها را برداریم ؛پذیرش اشتباه ، مسئولیت در احساسات و صادق و رو راست بودن است . اما درک مثبت مهارت های بهبودی که مهارتهایی هستند که قابل یاد گیری هستند اولین قدم مهم در بهبودی روابط خانواده است .
برای یادگیری راه هایی جدید گفتگو با سایر اعضای خانواده و پرهیز از بحث ومالمت ،این مسائل مربوط به ارتباط را در نظر داشته باشید . وقتی که شما گفتگوی معینی می کنید و احساس می کنید که به یک از دام های ارتباطی گرفتار می شوید؛ به خودتان گوش کنید :

1 - آیا شما فرض کرده اید ؟
اگر شما بدون مستندات کامل معتقید که حرفتان درست است ، اطمینان حاصل کنید که اطلاعات کافی را پرس و جو کرده اید ، سپس واکنش نشان بدهید .
2 - آیا شما تذکر داده اید ؟
به وضوح آنچه می خواهید و یا نیازمند هستید را بیان کنید . درخواست شما ممکن است برآورده نشود . سعی کنید این وضعیت را بپذیرید .
3 - آیا شما دو پیام داده اید ؟
بدانید که حالات چهره و حرکات بدن غالبا پیامی متفاوت با کلام گوینده را منتقل می کند (می رساند). عبارت های شفاهی فردی و تکیه کلام های دیگران در گفتگو یتان استفاده نکنید .
4 - آیا شما می توانید به اشتباهتان اعتراف کنید ؟
پذیرش اینکه موضوعی را می فهمید از اینکه حق با شما بوده است ( یعنی شما درست می گفته اید) خیلی مهم تر است . دیگران را درک کنید و تفاهم داشته باشید ، به مبارزه بر سر قدرت متوسل نشوید .
5 - آیا شما در صحبت از بیان » من « استفاده می کنید ؟
تمایل به سرزنش و بحث درصورتی متوقف خواهد شد که هر دو طرف بطور واضح و شفاف تجارب و احساس خودشان را بگویند . جمالت خود را با » من « شروع کنید و متعاقب آن شرح حال خودتان را بیان کنید تا از سرزنش و بحث اعضای خانواده جلوگیری شود . توجه به این مسائل به اعضای خانواده کمک می کند تا روابطشان را بهبود بخشند . تعامل مثبت و شفاف به اشخاص امکان گسترش عزت و اعتماد به نفس و ایجاد زیر بنای ارتباط بر مبنای تعهد متقابل به وجود می آورد . بهبودی برای افراد مصرف کننده ی مواد و همچنین برای اعضای خانواده اشان روند سخت و دشواری است . نگرش مثبت و اعتماد اعضای خانواده به هر شخص در روند بهبودی پشتیبان اوست.

می گوید می خواهم پاک بمانم، تصمیم گرفته ام دیگر مواد مصرف نکنم.
گوش ما با این جمله ها خیلی آشناست. افرادی که مواد مصرف کردن را دوست ندارند ولی مصرف نکردن را بلد نیستند، زیاد از این جملات استفاده می کنند.
دوست دارم بچسبم به زندگیم.
آخرین باری بود که مصرف کردم.
و ....

اما واقعاً با این شعارها کسی نمی تواند پاک بماند و در مسیر بهبودی و رشد پیش برود.
مواد مصرف نکردن اصولی دارد مانند هر کار دیگری که اصول خاص خودش را دارد.
رانندگی، تجارت، ورزش، موسیقی، تدریس، ... ، و چنانچه اصول مربوط به کاری را نادیده بگیریم، در انجام و موفقیت در آن کار ناکام خواهیم بود.
پاک ماندن از مصرف مواد هم اصولی دارد که اگر رعایت نشود، نمی توانیم پاک بمانیم، حتی اگر قسم خورده باشیم، تعهد داده باشیم، پشیمان باشیم یا تصمیم گرفته باشیم.

1-فرد و خانواده اش باید تغییراتی که در نگرش و نحوه ی زندگی خود باید بدهند را تعیین نمایند . بعد از انجام این تغییرات در نحوه تفکر و نگرش و نحوه ی زندگی می توان داروهای بیمار را قطع کرد و او را درمان شده دانست .
2- گاهی این تغییر به کمک شرکت در جلسات گروه های خودیاری مثل NA(معتادین گمنام ) ایجاد می شود و گاهی به کمک جلسات مشاوره ی فردی و گروه درمانی های داخل مرکز درمانی . دوستان بهبود یافته از اعتیاد نیز در این امر نقش مهمی دارند و خانواده مهمترین رکن در کمک به این امر است .
3- خانواده و فرد باید بدانند تغییراتی که در نحوه ی زندگی و نحوه رفتار خود ایجاد می کنند باید همیشگی باشد و پایدار بماند
4- خانواده و فرد باید پیدا کنند که کدام عامل برای فرد در حال بهبودی ار اعتیاد می تواند عامل عود گردد و از آن پرهیز نمایند و جلوی رخ دادن آن را بگیرند . این عوامل 6 گروه هستند که شامل :
 - دوستان مصرف کننده
 - مکان مصرف یا محیط های آلوده
 - وسوسه های شدید
 - گذشت مدتی طوالنی از پاکی و فکر اینکه دیگر ترک کرده ام و می توانم تفریخی استفاده کنم
 - ارتباط ما بین مصرف شیشه و سایر مواد با رابطه جنسی
 - کسالت و خستگی و بی حالی
 - خانواده باید یک گفتگو با بیمار(در کنار درمانگر ) داشته باشد که از زبان او بهترین و مهمترین کارهایی که برای حمایتش لازم است را بشنود

- در شروع اعتیاد ، مصرف مواد (بعنوان نمونه شیشه) تفریحی و گاه به گاه است و در مواقع خاصی مانند مهمانی ها انجام می گیرد .
-  بتدریج مصرف زیاد می شود اما بخش منطقی مغز آن را کنترل می کند.
-  مصرف مواد (بعنوان نمونه شیشه) توسط بخش منطقی مغز قابل توجیه است چرا که در ابتدا لذت و سودهایی را به همراه دارد (مانند افزایش انرژی ، ایجاد آرامش ، افزایش تمرکز و جسارت و ...)
-  در ابتدا مزایای مصرف از ضرر های آن بیشتر است و این واقعیت که مواد (از جمله شیشه ) غیر قانونی است و بخشی از پول فرد صرف خرید آن می گردد با توجه به سودهایی که در ابتدا دارد نمی تواند مانع از ادامه مصرف گردد.

- بعد از مدتی مصرف شیشه و مواد دیگر ، بطور قطع از فرد رفع توهم صورت می گیرد یعنی فرد متوجه ضررهای این مواد می شود چرا که بعد از مدتی ، زیان های مصرف مواد از سودهای آن خیلی بیشتر خواهد شد.
- برخی افراد )تعداد کمی( وقتی که متوجه ضررهای مصرف مواد بر بدن و زندگی شان می شوند مصرف آن را قطع می کنند ولی افرادی که به مصرف تفریحی شان ادامه می دهند معتاد می شوند.
- یک میل قوی برای مصرف شیشه و سایر مواد بتدریج ایجاد می شود که قدرت آن از بخش منطقی مغز بیشتر است .
- تصمیمهای بخش منطقی مغز قدرت کافی برای غلبه بر میل مصرف (که ریشه در بخش هیجانی مغز یعنی لیمبیک دارد ) پیدا نمی کند و تصمیمهای فرد برای عدم مصرف با شکست مواجه می شود بنابراین فرد با استفاده از مکانیزم های دفاع روانی مثل انکار ، دلیل تراشی و غیره بخش منطقی مغز خود را ضعیف تر کرده و از عذاب وجدان خود می کاهد و توجیه هایی برای مصرفش ایجاد می کند ( مثال برای انجام این کار یا در شرایط بد فعلی لازم است مصرف کنم) بنابراین مراحل تفکر و تصمیم گیری منطقی بشدت
آسیب می بیند و فرمان های بخش معتاد مغز لازم اجرا می شود.

کمپ ترک اعتیاد و خانواده در مسیر بهبودی از اعتیاد
1- در این جلسه در مورد افرادی که برای شما مهم هستند ، صحبت می کنیم . همه ی شرکت کننده ها در این جلسه به این علت در این جا گرد آمده اند که به یکی از عزیزان خود برای بهبودی کمک کنند .
2- افراد در حال بهبودی اینجا هستند که یاد بگیرند چطور از خود برای پاک ماندن مراقبت کنند و خانواده شان اینجا هستند که یاد بگیرند چطور آنها را در این مسیر تشویق و حمایت کنند .
3- وقتی که خانواده با یک فردی که مواد را مصرف میکند زندگی میکنند ، زندگی آنان تبدیل به یک زندگی پر هرج و مرج و نا امید کننده می شود . فردی که مواد مصرف میکند ( بخصوص شیشه ) می تواند باعث آسیب به خود و خانواده اش شود .خانواده معمولا برای نجات ازاین وضعیت به هر وسیله ای دست می زند که گاهی نه تنها کمک کننده نیست بلکه وضعیت را از آنچه هست هم بدتر می کند.
4- غالباً سخت است که شما درک کنید که چه که شما به این نقطه رسیدید .چرا همه چیز اینقدر بد شده است ؟وفتی شما وسط گود یک وضعیت بد هستید معمولا ارزیابی درست از آن ، توسط خودتان سخت است .
5- در این جلسه شما یاد می گیرید که چطور افراد معتاد می شوند و چطور آن ها و خانواده شان می توانند از این وابستگی به مواد رهایی پیدا کنند . امیدواریم که شما با یادگیری مراحل وابستگی و اعتیاد و مراحل بهبودی از اعتیاد بتوانید حمایت بهتری را از بیمارتان به عمل آورید .