علت اعتیاد بیشتر افراد، ناتوانی آنها در رویارویی با سختی ها و مشکلات زندگی است. ناآشنایی با مکانیسم های دفاعی مناسب، موجب شکنندگی و در نتیجه پناه بردن آنها به اعتیاد می شود. بنابراین، آموزش برخی مهارتها، قدرت دفاعی افراد را در برابر مشکلات افزایش می دهد و مانع از گرایش آنها به اعتیاد می شود.
* مهارت مشکل گشایی.

* مهارت مقابله با مشکلات.

* مهارت مقاومت در برابر فشار گروه.

توصیه های موثر جهت تداوم بهبودی از مصرف مواد مخدر

- تغییر کلی شیوه زندگی.

- منابع فشار و ناراحتی فرد معتاد شناسایی و روشن شود.

- قالبهای رفتاری و عادات ناسالم او شناسایی و تغییر داده شود.

- دست یابی افراد به شیوه زندگی متعادل.

- به فرد معتاد کمک شود تا فعالیتهای مثبت و شادی آوری را که در شرایط زندگی او امکان پذیر هستند، کشف و بجای مصرف مواد یا رفتارهای منفی دیگر به آن بپردازد.

- مهارتهای لازم برای استفاده صحیح و موثر از وقت و استعدادهای خود را فراگیرد تا بدینوسیله بتواند خلاء ناشی از ترک مصرف مواد را پُر نماید.

برای ترک اعتیاد بهتر است از کمپ ترک اعتیاد و تجربیات کارشناسان در این خصوص شروع نمایید.

اصلا ممکن نیست بتوان تعیین کرد که چه کسی وابسته می شود. 
فاکتور های مستعد کننده :
• خاصیت اعتیادآور مواد مخدر
• تاثیرات خانواده و گروه همسان
• شخصیت
• عوامل فرهنگی و اجتماعی
• اختلالات روانپزشکی موجود
• ژنتیک
• سن پائین شروع

مفاهیم کلیدی
اعتیاد نتیجه اثرات : 
• ماده مخدر
• شخص
• وضعیت و شرایط

اعتیاد به مجموعه رفتارهائی شامل:
• مصرف جبری مواد
• ناتوانی در کنترل مصرف مواد مخدر
• اشتغال ذهنی دائم با تهیه ومصرف مواد بدون توجه به عوارض بیولوژیک، روانی و اجتماعی آن

مصرف جبری مواد
• مصرف جبری مواد حاصل تغییر در ساختار شیمیایی مغز است
• این شکل جبری مواد میتواند در تمام طول عمر ادامه یابد
• در بسیاری از اوقات رفتار جبری قسمتی از عملکرد طبیعی انسان است

علل و عوامل اعتياد
مدل های اعتیاد
• پزشکی وجسمی: اعتیاد یک بیماری مغزی است
• روانی: اعتیاد در ابتدا یک بیماری روانی است
• اجتماعی: اعتیاد در ابتدا یک بیماری اجتماعی و وابسته به محیط است
• روحانی: مشکالت اولیه اعتیاد مسائل معنوی است
اعتیاد یک بیماری مغزی است
• اولین مصرف یک عمل ارادی است
• از نظر علمی اثبات شده است که ماده مخدر باعث تغییر عملکرد و ساختار مغزی میشود
• تغییر در عملکرد و ساختار مغزی باعث تغییر در رفتار میشود
• تاثیرات وتغییرات حاصل از مصرف مواد مخدر سه دسته هستند:
1 -موقت وگذرا 2 -طولانی مدت 3-دائمی
پزشکی و بیولوژیک
یافته های ژنتیکی نشان میدهد که:

• در بسیاری از موارد ساختار مغزی خود به خود دارای تحمل بالا برای مواد مخدر است
• در واقع مواد مخدر مشکلات و کمبودهای سیستم انتقال عصبی مغزی را بشکل بیمارگونه ای برطرف میکند
• به عبارت دیگر مشکل مواد نیست آنچه که مشکل دارد عملکرد مغزی است

فاکتورهای روانی
1 .جنبه های شخصیتی:
 خطر کننده
 بدنبال هیجان
 اعتماد به نفس
 شخصیتهای ضد اجتماعی و مرزی
 شخصیت معتاد گونه
 توانائیهای شناختی
 مهارت حل مسئله
 نیاز به تحریک
 احساس خارجی بودن
2 .عوامل رواني
 انواع افسردگی
 ناپايداری عاطفی و احساسی
 اضطراب و بيقراري
 عدم اعتماد به آينده
 سرخوردگي در زندگي و اجتماع
 احساس بي كفايتي
 عدم رشد سالم شخصيت
 انحرافات جنسي
3 .عوامل اقتصادي
 فقر كامل يا رفاه كامل
 بيكاری
 بحران های اقتصادی
 تورم شديد
 سودجويي و خريد و فروش مواد مخدر
 نابرابري های اقتصادی و تبعيض طبقاتی