از نظر کارشناسان کمپ ترک اعتیاد اصولا نگاه افراد معتاد به اصول بهداشت دهان و دندان و حفظ زیبایی و کارایی دندانها چندان مثبت نیست فرد درگیر اعتیاد و دخانیات، غالباً با آگاهی از ضررهای متنوع رفتار خود، مبادرت به گزینش و تداوم رفتار سو می نماید و نگاه وی به مضرات این سوء رفتار بر زیبایی و بهداشت دهان و دندان، غالباً آگاهانه ولی غیر مسئولانه است. یکی از شایعترین روشهای استعمال مواد مخدر و دخانیات خوردن، مکیدن و یا استنشاق گازهای حاصل از سوختن مواد مخدر و دخانی است که به سبب مجاورت نزدیک با بافتهای حساس دهان و دندان به تدریج زمینه تخریب و اضمحلال دندانها و بافتهای نگهدارنده آن را فراهم می آورد. متأسفانه اثرات این مواد بر دندانها و بافتهای دهان به قدری سریع و وسیع است که گاهی شناسایی افراد معتاد از بررسی وضعیت بافتهای دهان افراد معتاد صورت می پذیرد و بالطبع افراد معتاد نیز جهت گریز از پیگیری های قانونی و محرومیتهای اجتماعی که در صورت بر ملا شدن وابستگی آنها اجتناب ناپذیر است، به اقدامات غیر اصولی متوسل می شوند که باعث تخریب بیشتر و سریع تر دندانها و بافتهای دهان می شود. مثلاً استفاده مفرط از مواد ساینده و حتی سمباده با نیروی زیاد، استفاده از مواد رنگ بر و پاک کننده قوی و کاربرد انواع مواد و داروهای شیمیایی که بصورت کاذب و یا موقت اثرات تخریبی مواد مخدر بر دندانها را می پوشاند. مسلماً این اقدامات در پیچیده کردن وضعیت بهداشتی و تشدید اثر تخریبی مواد بر بافتهای دهان و دندان متعدد و متنوع است:
اثرات منفی مواد مخدر بر دهان و دندان:
-اثر مستقیم مواد شیمیایی بر دندانها گاهاً سبب تغییر رنگ وسیع و سیاهرنگ در ناحیه گردن دندانها، تخریب لثه و بیرون زدگی ریشه ها و زرد شدن آنها می شود.
-مواد مخدر و یا گازهای حاصل از سوختن آنها ضمن کاستن از تعداد و تنوع باکتریهای مفید حفره دهان، زمینه رشد و تکثیر انواع باکتریهای بیماریزا را فراهم می آورد و زمینه تسریع روند تخریب و پوسیدگی دندانها را فراهم می کند.
- مواد مخدر با کاستن از مواد ضد باکتری و ضد عفونی کننده های موجود در بزاق و ترشحات شیار لثه، قدرت مقاومت دندانها و بافتهای دهانی را در مقابل میکروبها و عوامل پوسیدگی زا کاهش می دهند. کاهش شدید LgG، IgA، IgE و انواع پروستاگلاندین ها و … در بزاق و ترشحات لثه افراد سیگاری و معتاد ثابت شده است. عوامل فوق که به روشهای متفاوت در مقاوم نمودن دندان و بافتهای دهان در برابر اثر مخرب باکتریهای پوسیدگی زا موثرند و در کاهش غلظت در بزاق و ترشحات شیار لثه بصورت بسیار موثری کارآیی و اثرگذاری خویش را از دست می دهند.
- مواد مخدر در ترکیب با مواد غذایی و یا مواد حاصل از اثر باکتریها بر مواد غذایی انواع سموم و فرآورده های شیمیایی مضر و مخرب را پیرامون دندانها و بافتهای لثه ایجاد می کند و سبب تخریب بسیار می شود.
-سیگار و مواد مخدر و انواع مواد حاصل از استعمال آنها شرایط را جهت چسبندگی بیشتر خرده های غذایی و میکروبهای مولد پوسیدگی به سطح دندان ها و بافتهای نگهدارنده دندان فراهم می کند و بالطبع پاک نمودن و حذف این مواد توسط مسواک و خمیر دندان مشکل تر می شود.
- سیگار و بیشتر مواد دخانی با تغییر حرارت مکرر و پر دامنه در محیط دهان سبب بروز صدمات شدید به دندانها و بافتهای نرم دهان همچون لثه و زبان و لبها و گونه ها می شوند. دندانها در اثر این تغییرات حرارتی دچار ترک، حساسیت و زردی می شوند که همین ترکها امکان نفوذ میکروب و مواد مضر حاصل از فعالیت میکروبها را به داخل دندان فراهم می نماید و نیز با ایجاد سطوح ناصاف سبب تشدید چسبندگی پلاک میکروبی بر سطح دندان می شود. در بافتهای نرم این شوکهای حرارتی، سبب بروز سوختگی و انواع ضایعات و زخم می شود که می تواند منشأ برخی عوارض بدخیم و بسیار خطرناک باشند.
-مصرف سیگار و مواد مخدر با کاستن از فعالیت سلولهای سطحی بافتهای دهان و نیز کشتن سلولهای مولد بزاق سبب کاهش شدید میزان ترشح بزاق و خشکی دهان می شوند که زمینه تخریب شدید و سریع دندانها و ایجاد عوارض شدید در لثه ها و سایر قسمتهای دهان می شود. اثر این مواد حتی بر غدد بزاقی بزرگ اطراف دهان نیز دیده می شود که با انواع روشهای، کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان را سبب شده اند.
- فرد معتاد غالباً با عوارض نامطلوب اجتماعی و اقتصادی مواجه است و بیم از دست دادن جایگاه اجتماعی و حتی پیگرد قانونی استرس و فشار روحی زیادی به وی وارد می نماید بطوری که این افراد بصورت ناخودآگاه دچار فشردن دندانها می شوند ( کلیک کردن) و یا در حین خواب دچار دندان قروچه می شوند ( بروکسیسم) که پدیده فوق سبب پوسیدگی شدید اطراف طوق دندان می شود.متأسفانه این نوع پوسیدگی بسیار مخرب بوده و ترمیم آن چنان موفق نمی باشد. در ضمن اینگونه فشارها سبب ایجاد مشکلات مفصل گیجگاهی ـ فکی می شود که منشأ دردهای شدید و بسیار ناراحت کننده در این ناحیه می شود و متأسفانه درمان بویژه در سنین بالا وجود ندارد.
- سلولهای دفاعی بدن که در بزاق مانند سایر قسمتهای بدن وجود دارند با عوامل بیماری زا مبارزه می کنند. این سلولها بواسطه مصرف مواد مخدر و سیگار غیر فعال شده و توانایی دفاعی خویش را از دست می دهند و با توجه به این اصل که مهمترین راه ورود میکروبها به بدن دهان می باشد عدم فعالیت صحیح و مؤثر سلولهای فوق، نه تنها بر بهداشت دهان و حفظ سلامتی دندانها اثر سوء می گذارد بلکه سلامت عمومی بدن را نیز به مخاطره انداخته و ورود انواع عوامل بیماری زا و بروز انواع عوامل بیماری زا و بروز انواع بیماری ها در دستگاه های مختلف بدن را سبب می شود.
- غالب افراد معتاد بخاطر پیشرفت پوسیدگی دندانها و عدم توجه به موقع به درمان صحیح و مؤثر عوارض دهان و دندان گرفتار حساسیت و درد دندانها، بخصوص در زمان جویدن غذا می شوند لذا از جویدن و خوردن غذاهای با قوم سفت صرف نظر می کنند و غذاهای نرمتر را انتخاب می کنند که نیاز کمتری به جویدن دارد.
